کد مطلب:188456 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:236
مقدمه مولف
بسم الله الرحمن الرحیم
«الحمد لله و سلام علی عباده الذین اصطفی»
انسان دارای دو جنبه است، یكی جنبه ی پنهان و باطن (روح) و دیگری جنبه ی آشكار (بدن) و هر یك از این دو جنبه، در معرض بیماریها و رنجهایی است. رنج بدن همان بیماری های جسمانی اوست كه تن را می كاهد و تنها فرد مبتلا را عذاب می دهد و به خطر می اندازد و معالجه و درمان آن به عهده ی علم پزشكی است. و بیماریهای روحی، همان رذایل اخلاق اند كه زیان و بدبختیش متوجه انسان و دیگر افراد جامعه می شود؛ عهده دار پیشگیری و درمان این بیماری، علم اخلاق است. لذا اخلاق از مهمترین اجزاء هر فرهنگی است و در اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است.
اكنون باید حقیقت اخلاق یعنی اخلاقی را كه حیات بخش است و می تواند انسان و جامعه را از آسیب پذیری نجات دهد بشناسیم.
روشن است اگر مبانی اخلاق از طبیعت بشری به تركیبی از امیال و خواهشهاست سرچشمه گیرد قادر نخواهد بود جوابگوی مقتضیات زندگی و برخورد با نظامهای اخلاقی باشد و در نتیجه نمی تواند عدالت
[ صفحه 6]
اجتماعی را در جامعه حاكم كند. و تنها نظام اخلاقی دینی (علم اخلاق اسلامی) است كه كمال مطلوب را دارد و می تواند مانع آسیب پذیری بنیادهای اجتماعی باشد، زیرا از منبع وحی سرچشمه گرفته است.
بخش قابل توجهی از قرآن مجید مربوط به تعالیم اخلاقی است، علاوه بر آن، تعلیمات و سخنان مؤكدی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله و سلم و ائمه ی اطهار علیه السلام كه منشأ آن وحی است درباره ی اهمیت اخلاق در اسلام آمده است و اتكاء اخلاق به قرآن و حدیث، مبین اهمیت آن در اسلام است.
به عنوان مثال: «ان الله یأمر بالعدل و الاحسان و ایتاء ذی القربی و ینهی عن الفحشاء و المنكر و البغی یعظكم لعلكم تذكرون.» [1] تمام اوامر اخلاقی را در بر دارد، بعثت پیامبر صلی الله علیه و اله وسلم نیز به منظور تكمیل اخلاق بوده است آن حضرت می فرماید: «بعثت لاتمم مكارم الاخلاق»
او در طول نبوت خود، دستورهای اخلاقی كاملی را به جامعه عرضه داشت، پس از پیامبر صلی الله علیه و اله وسلم نیز جانشینان بلافصل آن حضرت، همه مظهر اخلاق نیكو و نمونه ی یك انسان كامل، آنان حجت خدا در میان بندگانند، معیارهای صحیح اخلاقی را كه ضامن خیر و سعادت بشر است در افعال و گفتار آنها می یابیم و خلاصه این كه هماهنگی و همپایی قرآن و عترت در ارائه ی ارزشهای والای اخلاقی، موجب نجات انسان ها از رذایل و زشتیها است، سفارش پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم به دو امر مهم نیز مؤید آن است كه می فرماید:
[ صفحه 7]
«همانا در میان شما دو چیز گرانقدر، یكی كتاب خدا و دیگری خاندانم، عترتم را باقی می گذارم و این دو از یكدیگر جدا نمی شوند تا این كه در كنار حوض (كوثر) بر من وارد شوند و اگر شما ار آنها پیروی كنید هرگز گمراه نخواهید شد.» [2] .
البته معنای تمسك و توسل به اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و اله وسلم نباید از مسیر واقعی خود منحرف شود و تنها به صورت زیارت و مرثیه خوانی و مدیحه سرایی در آید، بلكه بنا به گفته های صریح خودشان:
«بموالاتكم علمنا الله معالم دیننا» [3] .
باید توسل به ائمه را توجه به سخنان و دستورهای ایشان و عمل به آنها بدانیم. در دنیای متحول امروز كه با تهاجم بی امان قدرتهای بزرگ و فرهنگهای منحط و غلط همراه است و دشمنان اسلام می كوشند ارزشهای معنوی و اخلاقی را از میان بردارند، تنها راه نجات و رهایی از این گرفتاری، تمسك به حبل الله المتین و متابعت از روش معصومین علیه السلام است. و شایسته است شیفتگان مكتب ولایت و شیعیان راستین، نسبت به ابعاد مختلف زندگی ائمه علیه السلام كه مظهر اخلاق حسنه اند شناخت كامل داشته باشند، تا در عمل نشان دهند كه چگونه خط ولایت می تواند جامعه را از عزت و عدالت اجتماعی و ارزشهای اخلاقی و معنوی برخوردار سازد و در نتیجه اقتدار دینی و سلامت سیاسی حاكم گردد.
[ صفحه 8]
اكنون در جهت تحقق این هدف عالی اقدام به تهیه ی مختصری از زندگینامه ی امام باقر علیه السلام در قالب گفتگو و به سبكی ساده و كوتاه شده است و امید می رود مورد استفاده ی خوانندگان ارجمند و حقیقت جو واقع شود.
و ما توفیقی الا بالله هو المستعان و السلام علی من یخدم الحق لذات الحق
زمستان 74 بزرگ عالم زاده
مشهد مقدس
[ صفحه 9]
«الحمد لله و سلام علی عباده الذین اصطفی»
انسان دارای دو جنبه است، یكی جنبه ی پنهان و باطن (روح) و دیگری جنبه ی آشكار (بدن) و هر یك از این دو جنبه، در معرض بیماریها و رنجهایی است. رنج بدن همان بیماری های جسمانی اوست كه تن را می كاهد و تنها فرد مبتلا را عذاب می دهد و به خطر می اندازد و معالجه و درمان آن به عهده ی علم پزشكی است. و بیماریهای روحی، همان رذایل اخلاق اند كه زیان و بدبختیش متوجه انسان و دیگر افراد جامعه می شود؛ عهده دار پیشگیری و درمان این بیماری، علم اخلاق است. لذا اخلاق از مهمترین اجزاء هر فرهنگی است و در اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است.
اكنون باید حقیقت اخلاق یعنی اخلاقی را كه حیات بخش است و می تواند انسان و جامعه را از آسیب پذیری نجات دهد بشناسیم.
روشن است اگر مبانی اخلاق از طبیعت بشری به تركیبی از امیال و خواهشهاست سرچشمه گیرد قادر نخواهد بود جوابگوی مقتضیات زندگی و برخورد با نظامهای اخلاقی باشد و در نتیجه نمی تواند عدالت
[ صفحه 6]
اجتماعی را در جامعه حاكم كند. و تنها نظام اخلاقی دینی (علم اخلاق اسلامی) است كه كمال مطلوب را دارد و می تواند مانع آسیب پذیری بنیادهای اجتماعی باشد، زیرا از منبع وحی سرچشمه گرفته است.
بخش قابل توجهی از قرآن مجید مربوط به تعالیم اخلاقی است، علاوه بر آن، تعلیمات و سخنان مؤكدی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله و سلم و ائمه ی اطهار علیه السلام كه منشأ آن وحی است درباره ی اهمیت اخلاق در اسلام آمده است و اتكاء اخلاق به قرآن و حدیث، مبین اهمیت آن در اسلام است.
به عنوان مثال: «ان الله یأمر بالعدل و الاحسان و ایتاء ذی القربی و ینهی عن الفحشاء و المنكر و البغی یعظكم لعلكم تذكرون.» [1] تمام اوامر اخلاقی را در بر دارد، بعثت پیامبر صلی الله علیه و اله وسلم نیز به منظور تكمیل اخلاق بوده است آن حضرت می فرماید: «بعثت لاتمم مكارم الاخلاق»
او در طول نبوت خود، دستورهای اخلاقی كاملی را به جامعه عرضه داشت، پس از پیامبر صلی الله علیه و اله وسلم نیز جانشینان بلافصل آن حضرت، همه مظهر اخلاق نیكو و نمونه ی یك انسان كامل، آنان حجت خدا در میان بندگانند، معیارهای صحیح اخلاقی را كه ضامن خیر و سعادت بشر است در افعال و گفتار آنها می یابیم و خلاصه این كه هماهنگی و همپایی قرآن و عترت در ارائه ی ارزشهای والای اخلاقی، موجب نجات انسان ها از رذایل و زشتیها است، سفارش پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم به دو امر مهم نیز مؤید آن است كه می فرماید:
[ صفحه 7]
«همانا در میان شما دو چیز گرانقدر، یكی كتاب خدا و دیگری خاندانم، عترتم را باقی می گذارم و این دو از یكدیگر جدا نمی شوند تا این كه در كنار حوض (كوثر) بر من وارد شوند و اگر شما ار آنها پیروی كنید هرگز گمراه نخواهید شد.» [2] .
البته معنای تمسك و توسل به اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و اله وسلم نباید از مسیر واقعی خود منحرف شود و تنها به صورت زیارت و مرثیه خوانی و مدیحه سرایی در آید، بلكه بنا به گفته های صریح خودشان:
«بموالاتكم علمنا الله معالم دیننا» [3] .
باید توسل به ائمه را توجه به سخنان و دستورهای ایشان و عمل به آنها بدانیم. در دنیای متحول امروز كه با تهاجم بی امان قدرتهای بزرگ و فرهنگهای منحط و غلط همراه است و دشمنان اسلام می كوشند ارزشهای معنوی و اخلاقی را از میان بردارند، تنها راه نجات و رهایی از این گرفتاری، تمسك به حبل الله المتین و متابعت از روش معصومین علیه السلام است. و شایسته است شیفتگان مكتب ولایت و شیعیان راستین، نسبت به ابعاد مختلف زندگی ائمه علیه السلام كه مظهر اخلاق حسنه اند شناخت كامل داشته باشند، تا در عمل نشان دهند كه چگونه خط ولایت می تواند جامعه را از عزت و عدالت اجتماعی و ارزشهای اخلاقی و معنوی برخوردار سازد و در نتیجه اقتدار دینی و سلامت سیاسی حاكم گردد.
[ صفحه 8]
اكنون در جهت تحقق این هدف عالی اقدام به تهیه ی مختصری از زندگینامه ی امام باقر علیه السلام در قالب گفتگو و به سبكی ساده و كوتاه شده است و امید می رود مورد استفاده ی خوانندگان ارجمند و حقیقت جو واقع شود.
و ما توفیقی الا بالله هو المستعان و السلام علی من یخدم الحق لذات الحق
زمستان 74 بزرگ عالم زاده
مشهد مقدس
[ صفحه 9]
[1] همانا خدا مردم را به عدل و احسان فرمان مي دهد و به بخشش نسبت به خويشاوندان امر مي كند و از كارهاي زشت و منكر و ظلم نهي مي كند، به شما پند مي دهد، باشد كه به خود آييد.
[2] اني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي اهل بيتي و انهما لن يفترقا حتي يردا علي الحوض و انكم لن تضلوا ان اتبعتم و استمسكتم بهما.
[3] و به دوستي شما خدا معالم دين را به ما آموخت.